انتخاب کپسول آتش نشانی

خاموش کننده هــای دســتی به عنــوان یــک وســیله پرکاربرد در منــازل، مراکز تجــاری و صنایع نقــش مهمی را در پیشــگیری از توســعه حریق و اطفا آن ایفا می کنند و در اکثر اوقات اثربخشــی آنــان به مصداق ریختن یک فنجــان آب روی حریق تازه برافروخته اســت، از طرفی حصــول اطمینان از آماده بــه کار بودن این ناجی نجات بخش شــدیداً تابع رعایت الزامات شرح استانداردهای تدوینی اســت.

از رتبه بندی کپسول آتش نشانی بــرای تعیین اینکه کدام گــروه از حریق ها را می توان با کــدام خاموش کننده ها به طور مؤثر و ایمن کنترل کرد و انتخاب کپسول آتش نشانی ، اســتفاده می شــود. در ضمن رتبه بندی راهنمایــی را در خصوص اندازه حریقی که توســط خاموش کننده می تواند کنترل شود را فراهم می آورد. بــه تمامی خاموش کننده ها یــک رتبه گروهی اختصاص می یابد.

بــه خاموش کننده های حریق های گروه A رتبه عددی از A۱ تا A۴۰ داده می شــود که بر مبنای یک مقیاس نســبی اســت. به عنوان مثال خاموش کننده A۴ حریقــی را می تواند کنترل کند که ازلحاظ اندازه دو برابر حریقی اســت که توســط خاموش کننده A2 کنترل می شــود. خاموش کننده های گروه B رتبه عددی از ۱ B تا بیــش از ۶۴۰B اختصاص می یابد که بــر مبنای فوت مربع حریقی اســت که آن ها می تواننــد کنترل کنند. با خاموش کننده ۱۰B می توان حریق به اندازه ۱۰ فوت مربع ۰/۹ مترمربعی) را اطفاء کرد. آموزش هــای حریق بــرای خاموش کننده های گروه B با اســتفاده از چوب و تراشــه های چوب انجام می شود. خاموش کننده های گروه B بر اساس حریق های -n هپتان در مخزنی با عمق ۲ اینچ آزمایش می شوند. آزمایش حریق در خصوص خاموش کننده های گــروه C انجام نمی گیرد بلکه خاموش کننده ها ازلحاظ عدم هدایت الکتریســیته آزمایش می شــوند. در مورد خاموش کننده های گروه D آزمایش های ویژه ای با اســتفاده از مــواد قابل احتراق خاص انجام می شود. بزرگ ترین آزمایشــگاه های آزمایــش خاموش کننده قابل حمــل UL و FM هســتند. در ایالات متحــده، خاموش کننده های مورداســتفاده در محیط های صنعتی باید حداقل ســالیانه و ترجیحاً توســط هر دو سازمان تأیید شده باشند.

مقررات مربوط به خاموش کننده ها

متداول ترین مقررات مورداســتفاده، استاندارد ۱۰ NFPA (استاندارد خاموش کننده های قابل حمل) اســت. اداره ایمنی و بهداشــت حرفه ای (OSHA) خاموش کننده های قابل حمل در تاسیسات را الزام نمی کند. هدف OSHA حفاظت از افراد اســت نه اموال. اگر خاموش کننده وجود داشته باشد، مقررات OSHA موضوعاتی در خصوص جایگذاری، بازرسی، نگهداری و آزمایش کردن آن ها را بیان می دارد. اگر خط مشــی سازمان استفاده از خاموش کننده توسط کارکنان را اجازه داده است، این مقررات آموزش کارکنان را نیز الزامی می کند. الزامات ۱۰ NFPA به عنوان مبنا برای مقررات اولیه OSHA استفاده شده است. در ضمن برنامه بیمه ایی تأسیسات خاص نیز ممکن است الزاماتی را در ارتباط با تعداد، نوع و جایگذاری خاموش کننده های قابل حمل تحمیل کند. علاوه بر این مراجع محلی و ایالتی ممکن است مقرراتی در این موارد داشته باشد.

اختصاری بر الزامات استاندارد NFPA 10

بر اســاس بند ۴.۴ استاندارد، کپســول های آتش نشانی که کاربری آنان ممنوع و منسوخ شده به شرح زیر هستند:

• اسید سودا
• کف شیمیایی (به استثنای عوامل تشکیل دهنده فیلم)
• مایــع تبخیر شــونده (ماننــد تتراکلریــد کربن، متیــل بروماید و کلروبرومومتان CBM)
• خاموش کننده آبی کارتریج دار
• خاموش کننده آبی ضدیخ دار کارتریجی
• خاموش کننده های دی اکسید کربن با شیپوره فلزی
• خاموش کننده های AFFF مجهز به کارتریج کاغذی
• خاموش کننده های آبی تحت فشــار که قبل از تاریخ ۱۹۷۱ میلادی ساخته شده اند.
• خاموش کننده هــای آبــی گیج دار که قبل از ســال ۱۹۵۵ میلادی ساخته شده باشند.
• خاموش کننده هایی که برای فعال ســازی آن ها باید آن را برعکس سر و ته) کنیم.
• خاموش کننده های قابل کاربرد برای کلاس حریق B که Rating آنان ۶B ،۸B ،۱۲B ،۱۶B و ۴B باشد.
• خاموش کننده های آبی گیج دار که بدنه آن ها جنس فایبرگلاس و سال ساخت آن ها قبل از ۱۹۷۶ میلادی باشد
• خاموش کننده هایی که جنس بدنه آن ها از مس یا برنج (به استثنای خاموش کننده های دســتی پمپ دار) بوده و ورقه پوســته با اســتفاده از لحیم کاری یا پرچ به هم متصل شده است. ســازمان NFPA با تصویب مقررات فوق که منجر به حذف این دسته از کپسول های آتش نشانی شد، توانست امنیت کاربران را در برابر کاربری خاموش کننده منسوخ شده ضمانت کند.

بر اساس بند ۶.۱.۳.۸.۱ تا ۶.۱.۳.۸.۳ استاندارد، ارتفاع نصب کپسول های آتش نشانی به شرح زیر هستند:

• کپســول های آتش نشــانی که وزن ناخالص آن ها بیــش از ۴۰ پوند ۱۸/۱۶ کیلوگرم) اســت، ارتفاع نصب کپســول آتش نشانی (با احتساب ارتفاع سیلندر) نباید از کف (زمین) بیش از ۵ فوت ( ۱/۵۳متر) باشد. کپســول های آتش نشــانی که وزن ناخالص آنان از ۴۰ پوند (۱۸/۱۶ کیلوگرم) کمتر است (به استثنای انواع چرخ دار) نباید نقطه نصب کپسول آتش نشانی (با احتســاب ارتفاع سیلندر) از کف (زمین) بیش از ۳۴ فوت ۱/۷متر) باشد.
• تحت هیچ شــرایطی نباید فاصله بین کــف خاموش کننده قابل حمل دستی و زمین از ۴ اینچ (۱۰۲ میلی متر) کمتر شود.
• آتش سوزی های کلاس A، عموماً به آتش ســوزی در مواد قابل احتراق معمولی مانند چوب، پارچه، کاغذ، لاســتیک و بســیاری از پلاستیک ها اطلاق می شود.
• نکته قابل تأمل این است که بر اساس استاندارد NFPA حریق کاغذ در کلاس A طبقه بندی می شود و عموماً عامل خاموش کننده آن آب است، اما در کلاس A یک استثناء وجود دارد و آن هم کاربری آن برای نسخ خطی کتابخانه ها یا موزه ها است که تماس آن ها با آب سبب تخریب و نابودی می شود.
• آتش سوزی های کلاس B، اساساً به آتش سوزی در مایعات قابل اشتعال، مایعــات قابل احتراق، روغن های نفتــی، تارها، روغن هــا، رنگ های پایه روغنی، حلال ها، لاک ها، الکل ها و غیره گفته می شود.
• نکته حائز اهمیت این اســت که بر اساس اســتاندارد NFPA، کف یا فوم آتش نشانی عامل خاموش کننده کلاس B است، اما برای مایعات قابل اشتعال قطبی مثل الکل ها باید فوم AR و برای مایعات قابل اشتعال نامحلول در آب مانند بنزین باید از فوم Regular استفاده شود و ملاک قضاوت درست در انتخاب فوم نیز رجوع به متن فرم اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) مایع قابل اشتعال است.
• آتش سوزی های کلاس C ، همان آتش سوزی برقی است در وضعیتی که جریان برق قطع نشده باشد.
• نکته قابل توجه این اســت که اگــر بتوانیم در حریق های برقی تجهیز را از برق جدا کنیم، آنگاه کلاس حریق از C به A یا B تغییر می کند.
• آتش ســوزی های کلاس D، همان حریــق فلزات قابل احتــراق مانند منیزیم، تیتانیوم، زیرکونیوم، سدیم، لیتیوم و پتاسیم است.
• نکته پر اهمیت آن است که در تأسیساتی که سیستم حفاظت کاتدی بر مبنای آند فدا شونده وجود دارد، به دلیل استفاده از فلز منیزیم داشتن خاموش کننده مناسب حریق کلاس D الزامی است.
• آتش ســوزی های کلاس K، آتش ناشی از سوختن روغن و چربی است که عمدتاً در آشپزخانه های خانگی یا صنعتی (پخت و پز) دیده می شود.
• نکتــه لازم بــه ذکر آن اســت که در تأسیســاتی کــه منابع خرید خاموش کننده های دســتی آنان ترکیبی از سازندگان اروپایی و آمریکایی هستند، دانســتن تفاوت کلاسه بندی حریق در اســتاندارد مورد پیروی ســازندگان آمریکایی (NFPA 10) بــا تولیدکنندگان اروپایی (EN 3 بسیار مهم است، زیرا تشابه پر مخاطره ولی پنهانی در کلاس حریق C به صورت بالقوه وجود دارد.

بر اساس بند ۶.۱ استاندارد، پارامترهای عمومی مربوط به نصب کپسول های آتش نشانی به شرح زیر هستند:

طبق توصیه استاندارد، یک ساختمان می تواند مجهز به انواع تجهیزات ثابت اطفا حریق مانند اسپرینکلر خودکار، استندپایپ و هوزریل باشد، ولی با این وجود باید به عنوان یک الزام، خاموش کننده دستی داشته باشد. مضافــاً اینکه علاوه بر ارتفاع نصب خاموش کننده فاکتورهای مهم دیگری مانند تعداد خاموش کننــده، قابلیت آماده به کار بــودن خاموش کننده، مختصــات محل نصــب خاموش کننده، قرار داشــتن حــوزه دید کاربر، مسافت دسترسی، داشتن برچسب دستورالعمل استفاده از خاموش کننده (PASS) و غیره نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرند.

بر اساس بند ۷.۷.۳.۹ استاندارد، عیار عامل

کپسول آتش نشانی CO2

به شرح زیر است:

• فاز بخار دی اکسید کربن نباید از ۹۹/۵ درصد دی اکسید کربن کمتر باشد.
• مقدار آب همراه در نقطه شــبنم ۷۴ – درجه سانتی گراد نباید از ۶۰ قسمت در هر میلیون وزنی (ppm) بیشتر باشد.
• مقدار روغــن همراه نباید از ۱۰ قســمت در میلیون وزنی (ppm) بیشتر باشد.
• نکته مهم این اســت که الــزام اســتاندارد فوق الذکر باید در زمان شارژ کپسول آتش نشانی ، قیمت شارژ کپسول آتش نشانی ، قیمت شارژ کپسول آتش نشانی CO2 از سوی ادارات آتش نشانی مدنظر قرار بگیرد.

بر اســاس بند ۸.۳.۱ اســتاندارد، حداقل دوره تناوب تست هیدرواستاتیک کپسول های آتش نشانی به شرح زیر است:

• برخــی کپســول های خاموش کننــده ای که حداقل دوره تســت هیدرواستاتیک آنان هر ۵ سال یک بار است شامل خاموش کننده آبی گیج دار، خاموش کننده فومی AFFF و FFFP، خاموش کننده کربن دی اکســید، خاموش کننده پودر شیمیایی با بدنه فولاد زنگ نزن و غیره است.
• بعضــی کپســول های خاموش کننــده ای که حداقل دوره تســت هیدرواستاتیک آنان هر ۱۲ ســال یک بار است شامل کپسول آتش نشانی پودری شــیمیایی کارتریــج دار، خاموش کننده پودر شــیمیایی گیج دار با بدنه ای از جنس آلومینیوم یا برنج یا برنز و غیره است.
• از آنجایی که سیلندر خاموش کننده به مرور زمان بنا به دلایل مختلف من جمله خوردگی، اســتحکام خود را از دست می دهد و این امکان وجود دارد کــه نتواند در زمان اســتفاده خصوصاً برای انواع کارتریج دار، فشــار طراحی را تحمل کند و از این رو هرچند وقت یک بار تحت تســت هیدرو اســتاتیک قرار می گیرد، ولی نکته قابل تأمل آن اســت که هر کپســول خاموش کننده ای دارای عمر سرویس دهی است و بعد از انقضای آن مدت به رغم قبولی در تست هیدرواستاتیک باید از رده خارج شود.

بر اساس بند ۲.۱ B استاندارد، سیستم مارکینگ کپسول های آتش نشانی به شرح زیر است:

سیستم علامت گذاری یا مارکینگ توصیه شده، یک مفهوم تصویری است که ترکیبی از موارد اســتفاده و عدم استفاده از کپسول آتش نشانی را در یک برچسب دارد. عموماً خاموش کننده های مناسب برای آتش سوزی کلاس A باید با یک مثلث حاوی حرف «A» مشخص شوند که اگر رنگی باشد نیز یک مثلث سبز رنگ را انتخاب می کنیم. همچنین خاموش کننده های مناسب کلاس B نیز باید توسط یک مربع مشخص شود که حاوی حرف «B» باشد و اگر رنگی باشد نیز آن مربع به رنگ قرمز خواهد بود. خاموش کننده های مناسب برای آتش سوزی کلاس C نیز باید توسط یک دایره حاوی حرف «C» مشخص شود و اگر رنگی باشــد باید دایره ای آبی رنگ باشد. خاموش کننده های مناسب برای آتش سوزی فلزات قابل احتراق باید توسط یک ستاره پنج پر حاوی حرف «D» مشخص شود و اگر رنگی باشد لزوماً ستاره ای زرد رنگ به کار گرفته می شود.

بر اساس بند ۳.۳.۴.۱ استاندارد، تعریف عامل خاموش کننده پودر شیمیایی (Dry Chemical) به شرح زیر است:

• عامــل پودر شــیمیایی درواقع ترکیبی از ذرات بســیار ریز از ســدیم بی کربنات، پتاسیم بی کربنات، مواد شیمیایی با پایه آمونیوم فسفات است که به آن ســایر مواد افزودنی اضافه می شود تا از جذب رطوبت و کلوخه شدن (Caking & Packing) جلوگیری شود.
• نکته قابل تأمل این است که در زمان شارژ عامل خاموش کننده پودر شیمیایی که در کارت شارژ کپسول آتش نشانی درج شده است، لزوماً باید ترکیب مواد شیمیایی را متناسب با کلاس حریق انتخاب کنیم و موارد افزودنی جاذب رطوبت و جلوگیری کننده از کلوخه شدن نیز اضافه شود.

نقــش و اهمیت خاموش کننده های دســتی قابل حمل در کاهش تلفات آتش سوزی

بر اســاس اطلاعات گردآوری شــده از سوی ســازمان NFPA، در سال ۲۰۰۸ میلادی کل ســازمان های ارائه دهنده خدمات آتش نشانی ایالات متحده به حدود ۴۵۴ هزار و ۵۰۰ آتش ســوزی پاسخ دادند. این آتش ســوزی ها منجر به مرگ ۳۳۲۰ نفــر، مصدومیت ۱۶ هزار و ۷۰۵ فرد و خســارت اموال ۱۵ میلیون و ۴۷۸ هزار دلاری شــد. در ســال ۲۰۰۲ میلادی ســازمان های FETA و IFEDA مطالعه ای علمی را در انگلســتان روی بالغ بر ۲۱۰۰ حادثه آتش سوزی انجام دادند و نتایج به دســت آمده نشــان داد که در ۸۰ درصد موارد، حریق با استفاده از یک کپسول آتش نشانی قابل حمل با موفقیت خاموش شده و در ۷۵ درصد موارد نیز سازمان آتش نشانی نیازی به اعزام تیم به محل حادثه نداشته است. همچنین در اقدامی مشابه، سازمان EUROFEU طی یک نظرســنجی که در سال ۲۰۰۲ انجام شــد، ثابت کرد که در بیش از ۲۶۰۰ حادثه آتش ســوزی ثبت شــده در ۶ کشور اروپایی، در ۸۱/۵ درصد مــوارد خاموش کننــده قابل حمل با موفقیــت آتش را خاموش کرده و در ۷۴/۶ درصد موارد نیز نیازی به عزیمت تیم آتش نشــانی از نزدیک ترین ایســتگاه آتش نشانی شهری نبوده است. مضافاً اینکه نتایج نظرســنجی ها در ایالات متحــده ثابت کرده که تقریبــاً در ۸۰ درصد از حوادث آتش ســوزی یک کپسول آتش نشــانی قابل حمل، تنها ابزار اطفا حریق مورد نیاز برای خاموش کردن آتش اســت و کپسول آتش نشانی توانســتند به طور مؤثر تقریباً ۲۲۴ هزار مورد آتش سوزی رخ داده در اماکن تجاری را اطفاء کند.

گروهبندی شــدت حریق

۱۰ NFPA شــدت حریق را به ســه گروه کم، متوســط و زیاد طبقه بنــدی می کنــد. ایــن طبقه بندی هــا (در متن اســتاندارد) بــرای تعییــن الزامات ویــژه مربوط بــه آیتم هایی ماننــد توزیع خاموش کننده ها به کار می رود. طی ارزشــیابی حفاظت از طریق خاموش کننده، طبقه بندی خطر به ارزیابی شدت حریق احتمالی در یک مکان خاص کمک می کند. مکان های با خطر کم شامل مکان هایی نظیر ادارات، کلاس های درس و ســایر مکان های عمومی هســتند. مواد گروه A در این محل ها نسبتاً قابل توجه نیست. مقادیر اندکی از مواد گروه B ممکن است در این مکان ها وجود داشته باشد. مکان هایی با خطر متوسط شامل تولیدی های کوچک، فروشگاه ها، کارگاه ها و برخی انبارها می شود. مقادیر مواد گروه Aو B در این مکان ها بیشــتر از مکان های با خطر کم است. محل های با خطر زیاد شامل کارخانجات، گاراژهای تعمیر وسایل نقلیه و انبارها هستند که در آن ها مقدار مواد گروه های Aو B بیشتر از محل های با خطر متوسط است. توانایی کاربر نیــز در انتخاب کپسول آتش نشانی تأثیر می گذارد. آموزش افــراد در اســتفاده از خاموش کننده هــا ملاحظــه اصلی اســت. اگر آموزش محدودی برگزار شــده یا حتی آموزشــی وجود نداشته باشد، خاموش کننده باید ســاده و کوچک باشــد، خاموش کننده ها بزرگ تر را می توان برای حریق های بزرگ تر اســتفاده کــرد. اندازه و ظرفیت خاموش کننده می تواند حس غلط امنیت را برای اپراتور آموزش ندیده داشته باشــد. اطفاء حریق های بزرگ تر نیازمند آموزش بیشتر است. ســاکنینی که آموزش کافی ندیده اند را نباید برای اطفا حریق های بزرگ به کار گرفت. در زمانی که عامل اطفاء تخلیه شد (تخلیه عوامل اطفا در خاموش کننده های کوچک به مراتب ســریع تر رخ خواهد داد)، افــراد آموزش ندیده را باید برای خروج از ســاختمان راهنمایی کرد. توانایی جسمی کاربر برای فعال کردن خاموش کننده با محدودیت های جسمی یا روحی وی تحت تأثیر قرار می گیرد. در ضمن محدودیت های قدرتی فرد ممکن اســت در اندازه خاموش کننــده ای که به طور مؤثر می تواند توسط فرد جابجا شود تأثیر بگذارد.

دلایل انتخاب کپسول آتش نشانی

انتخاب کپسول آتش نشانی مناسب برای مکانی خاص به چندین عامل بستگی دارد.

خاموش کننــده باید از لحاظ گروه یا گروه های حریقی که می توان انتظار داشــت کــه در آن محل رخ دهد رتبه بندی شــود. این امر اولیــن ملاحظه بــه هنگام انتخاب کپسول آتش نشانی اســت.

مواد مورد حفاظت

موادی که باید حفاظت شوند بر انتخاب کپسول آتش نشانی اثر می گذارند. به عنوان مثال در انبار نگهداری کالاهای کاغذی، خاموش کننده حاوی آب مناسب تر از خاموش کننده حاوی مواد شیمیایی خشــک چند منظوره است. گرچه خاموش کننده حاوی ماده شیمیایی خشک برای حریق های گروه A رتبه بندی شده است اما این ماده قابلیت نفوذ آب در عمق حریق های گروه A را ندارد.

نوع تجهیزات و اموال مورد حفاظت

نوع تجهیزات و اموال مورد حفاظت ملاحظه مهم دیگر است. برخی عوامل اطفا که حریق را سریع تر از عوامل دیگر کنترل می کنند ممکن است معایبی چون صدمه بیشتر به تجهیزات را داشته باشند. به عنوان مثال مواد شــیمیایی خشــک عموماً حریق های مواد قابل اشتعال را ســریع تر کنترل می کنند اما اگر تجهیــزات الکترونیکی در آن محل وجود داشته باشــد باقی مانده ای که ماده شــیمیایی خشک بر جای می گذارد ممکن است آســیب بیشتری را نسبت به خود حریق ایجاد کنــد. در این مثال دی اکســید کربن، هالون یا هــر جایگزین هالون عوامــل مؤثرتــری خواهند بــود. وضعیت برعکــس نیز می تواند رخ دهــد. اگر محلی بیرون از ســاختمان (به عنوان مثال بارانداز بارگیــری) در حال حفاظت اســت، توجه داشته باشــید که ماده شــیمیایی خشک نســبت به دی اکسید کربن در اثر باد بسیار کمتــر تحت تأثیر قــرار می گیرد. هر عامل اطفاء مورد اســتفاده در خاموش کننده های قابل حمل مزیت هــا و معایبی دارد که باید هنگام انتخاب مورد توجه قرار گیرد. سازگاری عامل اطفاء ملاحظه دیگری است که در انتخاب کپسول آتش نشانی تأثیر خواهد داشت. اگر محل حفاظت شده حاوی متیل اتیل کتون (یک حلال قطبی) باشد، خاموش کنند ههای حاوی فوم معمولاً مؤثر نخواهد بود.

شدت حریق احتمالی

به منظور تعیین اندازه خاموش کننده که موردنیاز است، شدت حریق احتمالی باید در نظر گرفته شــود. به عنوان مثال اگر خاموش کننده ای باید برای حفاظت از آزمایشــگاه کنترل کیفیت انتخاب شود -که در آن از مایعات قابل اشــتعال تا حد یک پیمانه اســتفاده می شود- این آزمایشگاه فقط خاموش کننده ای لازم خواهد داشت که توانایی کنترل حریق را داشــته باشد. اگر محل مورد حفاظت مخزن ۱.۲ متر در ۲.۴ متر باشد، خاموش کننده های بسیار بیشتری موردنیاز خواهد بود.

محلی که خاموش کننــده در آن جای خواهد گرفت

در ضمــن محلی که خاموش کننــده در آن جای خواهد گرفت باید موردتوجه قرار گیرد؛ زیرا محیط می تواند بر خاموش کننده ای که برای آن محل مناسب است، اثر زیادی داشته باشد. آب بر خاموش کننده های حاوی آب و فوم تأثیر خواهد گذاشــت. این خاموش کننده ها مســتعد یخ زدگی هســتند و نباید در محل های ســرد استفاده شوند یا نباید با محلول های ضد یخ تغییر داده شوند. استفاده مؤثر از دی اکسید کربن در شــرایط باد با دشواری همراه اســت. وجود بخارات خورنده ممکن است خاموش کننده مورد استفاده را تحت تأثیر قرار دهد. سرهای شیر خاموش کننده در دو نوع آلومینیومی و برنجی در دســترس هســتند که نوع برنجی انتخاب برتر محیط های خورنده اســت. واکنش پذیری و آلودگــی عامل اطفا نیز باید موردتوجه قــرار گیرد چرا که برخی از عوامــل اطفا با برخی مواد شــیمیایی واکنش می دهنــد. آلودگی نیز ممکن اســت رخ دهد. به عنوان مثال استفاده از مواد شیمیایی خشک در تأسیســات فرآوری مواد غذایی، دفع تمامــی مواد غذایی مواجهه یافتن با این مواد را می طلبد. از ســوی دیگر خاموش کننده دی اکسید کربنی مورداستفاده در همان تأسیسات، مواد غذایی را آلوده نمی کند. اســتفاده از عوامل اطفاء خاص در مکان های محدود محصور ممکن است خطراتی برای افراد استفاده کننده از خاموش کننده به وجود آورد. به عنوان مثال اگر اجازه داده شود که غلظت کافی دی اکسید کربن در محل تجمع یابد این امر باعث می شــود که اکسیژن از آن مکان خارج شــود. محصولات حاصل از تجزیه هالون می تواند به هنگام گرم شدن خطرناک باشد.

هزینه

هزینه اولیه حفاظت در برابر حریق توســط خاموش کننده می تواند به طور قابل ملاحظه ای بســته به نــوع خاموش کننده مورداســتفاده برای رســیدن به حفاظت کافی متفاوت باشــد. یک راه ارتقاء انتخاب کپسول آتش نشانی از دیدگاه هزینه، ارزشــیابی تأسیســات به صورت کلی به جای مکان های تفکیک شــده اســت. باید تصمیم گیری شود که آیا کسب مؤثرترین حفاظت هدف اســت یا رعایت حداقل الزامات. البته کیفیــت خاموش کننده مورداســتفاده اثر قابل ملاحظــه ای بر هزینه خواهد داشت؛ اما این تفاوت اغلب به خوبی ارزش سرمایه گذاری اولیه اســت. هزینه خاموش کننده بایســتی در طول عمر ارزشیابی شود نه فقط بر مبنــای قیمت خرید اولیه. هزینه ها نیز متفاوت اســت و نوع عامل انتخابی بر هزینه اولیه تأثیرگذار است. عامل K ارغوانی گران تر از مواد شــیمیایی خشک معمولی اســت اما اگر حفاظت برای مقدار زیادی مایعات قابل اشــتعال موردنیاز اســت، هزینه های اضافی قابل توجیه است.

اندازه

اندازه انتخابی نیز بر هزینه های اولیه اثرگذار است. خاموش کننده های کوچک متعدد گران تر از خاموش کننده های بزرگ کمتر از همان نوع اســت. ملاحظات مربوط به جایگذاری خاموش کننده ها ممکن اســت خاموش کننده های کوچک تر اضافــه را انتخاب بهتری تلقی کند. این امر باید به صورت حفاظت کلیه تأسیسات ارزشیابی شود. هنگام خرید اولیه خاموش کننده هــا باید اطلاعاتی از چندین منبع کسب شود. هزینه های نهایی خرید می تواند از فروشنده ای به فروشنده دیگر به طور قابل ملاحظه ای متفاوت باشد. همیشه از یک منبع مطمئن خرید کنید، ترجیحــاً منبعی که تعمیر و نگهــداری طولانی مدت و خدمات شارژ مجدد را فراهم می کند. هزینه های مداوم خاموش کننده نیز باید ارزشــیابی شــود. به عنوان مثال بازرســی های منظم باید انجام شود. زمانی که طول می کشد این بازرسی ها انجام شود بســتگی به تعداد خاموش کننده ها و پیچیدگی بازرســی دارد. هزینه نگهــداری خاموش کننده ها تحــت تأثیر همان عوامل هزینه های بازرســی اســت. آزمایش هیدرواســتاتیک نیز باید به صورت دوره ای انجام شــود و هزینه هــای مربوط به نگهداری و این آزمایش به نوع خاموش کننده هایی که انتخاب می شوند، بستگی دارد. عملیات نگهداری برخی از خاموش کننده ها در داخل سازمان آسان تر است. اگر از تعمیر و نگهداری درون سازمانی استفاده می شود، انتخاب کپسول آتش نشانی می تواند هزینه ی درگیر و دشــواری نگهداری مداوم را تعیین کند. هزینه شــارژ مجدد خاموش کننده ها به نوع عامل اطفا و نحوه انجام آن داخل شــرکت یا توسط پیمانکار بیرون) بستگی دارد. نحوه شارژ مجدد خاموش کننده ها باید بخشی از معیار اولیه انتخاب کپسول آتش نشانی باشد. استانداردســازی خاموش کننده در سرتاسر تأسیســات با توجه به بازرسی، نگهداری و آموزش مزیت هایی دارد. اگر خاموش کننده ها قبلاً در محلشــان قرار گرفته اند تداوم اســتفاده از همان نوع ممکن است مؤثرترین انتخاب باشد.

کلیه کپسول های برحســب عامل با ماده ضدحریق با روش عملکرد ظریف و جریان پرتابی خــط افقی، زمان تخلیه دمای نگهداری و کلاس های حریق طبقه بندی می شوند. لذا با داشتن اطلاعاتی نظیر آنها و تعییــن محل از نظر کیفیت و درجه بندی خاموش کننده ها به تناسب میزان خطر محل حداکثر مساحتی که خاموش کننده حفاظت می کند را می توان به دست آورد.

با توجه به تعداد کپسول های مورد نیاز نحوه چیدمان کپسول باید طوری باشد که تمام ســطوح کارگاه را تحت پوشش قرار دهد. سطح تحت پوشش کپسول عبارت است از مساحت مربعی محاط به دایره ای به شعاع تحت پوشش هر کپسول. r= شعاع تحت پوشش

ارتفاع نصب کپسول آتش نشانی با توجه به وزن آنها بر اساس استاندارد NFPA

• خاموش کننده هایی با وزن بیشــتر از ۴۰ پوند باید به گونه ای نصب شوند که سر خاموش کننده در ارتفاع بالاتر از ۱/۵ متر قرار گیرد.
• خاموش کننده هایی کــه وزن آنها کمتر از ۴۰ پوند است باید به گونه ای نصب شوند که در ارتفاع یک متر از کف قرار گیرند.
• خاموش کننده هایی که به صورت ســیار (چرخ دار) هستند، باید حداقل به میزان ۱۰ سانتی متر از کف زمین فاصله داشته باشند.

اصول پخش و نصب صحیح کپسول آتش نشانی

بعد از محاســبه تعداد کپسول های مورد نیاز به روش اســتاندارد باید آنها را به طور صحیــح در نقاط مورد نظــر کارگاه نصب کــرد. خاموش کننده ها باید بر روی ستون های یا دیوارهای انبار و مکان مورد نظر به نحوی قرار گیرند که همواره فاصله دسترســی با توجه به نوع کپسول رعایت شود. این فاصله بــرای خاموش کننده های گروهی A، ۷۵ فوت یا کمتر و نسبت به خاموش کننده های گروه B کمتر از ۳۰ فوت است. استاندارد NFPA روش رسم دایره ای را برای چیدمان خاموش کننده های دســتی پیشنهاد می کند. در نصب خاموش کننده ها باید موارد زیر نظر باشند.

• توزیع یکنواخت خاموش کننده ها
• راحتی دسترسی و نبود موانع موقت
• نزدیکی به ورودی ها و خروجی ها
• محفوظ بودن کپسول از زنگ زدن، آسیب و صدمه دیدن